Η Ιερά Μονή Δοχειαρίου υποδέχεται πρώτη από δυτικά τους προσκυνητές του Αγίου Όρους
Η Ιερά Μονή Δοχειαρίου, το μοναστήρι των Αρχαγγέλων, είναι ένα από τα ωραιότερα μοναστήρια του Αγίου Όρους, δίπλα στη θάλασσα, στη δυτική πλευρά του Άθωνα και είναι το πρώτο μοναστήρι που αντικρύζει ο προσκυνητής ερχόμενος με το καράβι από την Ουρανούπολη.
Το συγκρότημα αρχίζει από την Τράπεζα (παλαιά και νέα) και τελειώνει στο ψηλότερο σημείο, σε ένα ψηλό πύργο που δεσπόζει του χώρου. Ανάλογα ψηλό είναι και το Καθολικό (που τιμάται στους Αγίους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ) που υψώνεται πάνω στους τοίχους του παλαιότερου ναού.
Η ίδρυση της μονής ανάγεται στο δεύτερο μισό του 10ου αι. και αποδίδεται στον Όσιο Ευθύμιο, μαθητή του Οσίου Αθανασίου της Μ. Λαύρας, ο οποίος είχε την υπηρεσία του ”Δοχείου”, εξού και η ονομασία Δοχειαρίου. Στα μέσα του 16ου αι. (1568) κτίστηκαν ο Ναός και η Τράπεζα. H τοιχογράφηση του Καθολικού ανάγεται στα 1568, και της τράπεζας στα 1676 και 1700.
Εκτός από τις τοιχογραφίες του 16ου αι., στο Καθολικό σώζονται και τοιχογραφίες του 18ου αι., που κοσμούν τον εξωνάρθηκα. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι και η βιβλιοθήκη της μονής, όπου εκτός από τα πολύ σημαντικά ιστορικά έγγραφα, φυλάσσονται και περισσότερα από 400 χειρόγραφα.
Κοινοβιακή από το 1980, τις τελευταίες δεκαετίες γνώρισε πνευματική άνθιση υπό την καθοδήγηση του μακαριστού Ηγουμένου Γέροντα Γρηγορίου (+2018). Νέος Ηγούμενος της μονής είναι ο π. Αμφιλόχιος.
Η Ιερά Εικόνα της Παναγίας Γοργοϋπηκόου
Η γνωστότερη μετά την Παναγία Πορταϊτισσα της Μονής Ιβήρων και την Παναγία του «Άξιον Εστί» θαυματουργή εικόνα του Αγίου Όρους είναι η αρχαία τοιχογραφία της Παναγίας που βρίσκεται στην Μονή Δοχειαρίου, εξωτερικά στον ανατολικό τοίχο της Τράπεζας και προς τα δεξιά της εισόδου της.
Το 1646 ο τραπεζάρης μοναχός Νείλος, που περνούσε τακτικά μπροστά από την εικόνα κρατώντας στο χέρι αναμμένα δαδιά για την υπηρεσία του στην τράπεζα, άκουσε μια φωνή να του λέει τα εξής: “Να μην ξαναπεράσεις από εδώ με δαδιά καπνίζοντας την εικόνα μου”. Ο Νείλος δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στη φωνή, η οποία όμως σύντομα ξανακούστηκε επιτιμώντας τον μοναχό και αφήνοντάς τον τυφλό. Οι αδελφοί άρχισαν να περνούν με πολύ ευλάβεια μπροστά από την εικόνα, της κρέμασαν ακοίμητο καντήλι και διέταξαν το νέο τραπεζάρη να τη θυμιάζει καθημερινά.
Ο τυφλός Νείλος περνούσε όλο τον καιρό του σε ένα στασίδι μπροστά στην εικόνα παρακαλώντας την Παναγία να τον συγχωρέσει και να τον θεραπεύσει, πράγμα το οποίο και έγινε, όταν, για τρίτη πλέον φορά, ακούστηκε φωνή από την εικόνα, που πληροφορούσε τον Νείλο ότι η δέησή του εισακούστηκε. Αυτή ακούει γρήγορα γιατί το όνομά της είναι “Γοργοϋπήκοος” (εορτή 1η Οκτωβρίου). Πολύ σύντομα το θαύμα αυτό και η υπόσχεση της Θεοτόκου έγιναν γνωστά σε όλο το Όρος και η εικόνα της αυτή έγινε παναγιορείτικο προσκύνημα.
Ο διάδρομος κλείστηκε και η εικόνα συμπεριλήφθηκε σε παρεκκλήσι που κτίστηκε προς τα δεξιά της. Τα θαύματά της είναι άπειρα και ειδικός “προσμονάριος” ιερομόναχος εξυπηρετεί τις ανάγκες των πολλών προσκυνητών.
Η χάρη της ενεργεί πάμπολλα θαύματα όχι μόνο στο Άγιο Όρος, αλλά και έξω από αυτό, σε πόλεις και χωριά, σε ολόκληρη την Ελλάδα, όπου υπάρχουν αντίγραφά της ιεράς εικόνος. Επίσης, στην Παναγία Γοργοϋπήκοο (και στον Άγιο Ελευθέριο) είναι αφιερωμένο το Παρεκκλήσι δίπλα στη Μητρόπολη Αθηνών.
Φωτο: athosmemory