Ιερά Μονή Φιλοθέου – Άγιο Όρος
Email επικοινωνίας: philotheou.filoxenia@gmail.com
Αν θέλουμε να αναζητήσουμε ένα μοναστήρι που να συμβολίζει πολλά για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, κυρίως στους δύσκολους αιώνες της Τουρκοκρατίας, αυτή είναι η Ιερά Μονή Φιλοθέου, καθώς ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός υπήρξε μοναχός της.
Μάλιστα, πριν τον Άγιο Κοσμά, εξίσου σημαντικό ιεραποστολικό έργο στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα είχαν άλλοι δύο Φιλοθεϊτες μοναχοί, οι οποίοι υπήρξαν και Ηγούμενοι της μονής, ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω (κτήτορας έπειτα της ομώνυμης Ιεράς Μονής στον Όλυμπο) και ο Άγιος Συμεών ο ανυπόδητος και μονοχίτων (κτήτορας έπειτα της Ιεράς Μονής Φλαμουρίου στο Πήλιο).
Το μοναστήρι της Φιλοθέου είναι χτισμένο στο μεγαλύτερο υψόμετρο (310 μέτρα) από όλες τις αγιορείτικες μονές. Ξεχωρίζει μεταξύ άλλων και για το πανέμορφο γρασίδι περιμετρικά του Καθολικού.
Η μονή ιδρύθηκε το τελευταίο τέταρτο του 10ου αι. από τον μοναχό Άγιο Φιλόθεο, από τον οποίο έλαβε και το όνομα. Για πολλούς αιώνες παρέμενε στην αφάνεια, όμως άρχισε να ανακάμπτει τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας. Τον 18ο αι. οι Έλληνες ηγεμόνες της Βλαχίας και της Μολδαβίας δώρισαν στη μονή μεγάλα χρηματικά ποσά. Ως αποτέλεσμα των δωρεών χτίστηκαν ξενώνες, κελιά, το Καθολικό, παρεκκλήσια και το κτιριακό συγκρότημα της μονής.
Τον 18ο αι. μόνασε στη μονή Φιλοθέου, όπως προείπαμε, ο διδάσκαλος του Γένους Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και από αυτήν ξεκίνησε τις περιοδείες του για να κηρύξει το λόγο του Θεού και να χτίσει ναούς και σχολεία. Την δεκαετία του 1970, σημαντική υπήρξε επίσης η παρουσία του χαρισματικού Ηγουμένου της μονής Εφραίμ Φιλοθεΐτη και Αριζονίτη (+2019), καθώς με τον γέροντα Εφραίμ η μονή γνωρίζει σπουδαία πνευματική άνθιση σε ελάχιστα χρόνια και εξ αυτού επανδρώνονται άλλα τρία αγιορείτικα μοναστήρια. Ο μακαριστός γέροντας Εφραίμ, μετά την Ιερά Μονή Φιλοθέου, βρέθηκε για λόγους υγείας στην Αμερική όπου ίδρυσε δεκάδες νέα μοναστήρια.
Το Καθολικό της Ιεράς Μονής Φιλοθέου χτίστηκε το 1746 και εορτάζει στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Στον εσωνάρθηκα και στον εξωνάρθηκα ξεχωρίζουν τοιχογραφίες από την Αποκάλυψη και μια τοιχογραφία με τον μέγα Αλέξανδρο.
Εντός της μονής υπάρχουν τέσσερα παρεκκλήσια και εκτός της μονής έξι. Δυο είναι αφιερωμένα στους Αρχαγγέλους, και από ένα στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, στην Αγία Μαρίνα (στο κωδωνοστάσιο), στους Αγίους Σαράντα Μάρτυρες, στον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο και στον Άγιο Νικόλαο.
Η Τράπεζα βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Καθολικό. Χτίστηκε και εικονογραφήθηκε τον 16ο αι. Μεταξύ των κειμηλίων της μονής ξεχωρίζουν ένα τμήμα του Τιμίου Ξύλου, το δεξί χέρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου και λείψανα πολλών άλλων αγίων.
Η ιερά εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας
Στο αριστερό εικονοστάσιο του ναού βρίσκεται η θαυματουργή ιερά εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, η οποία είναι γνωστή σε όλο τον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο για την γλυκύτητα της μορφής της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Σύμφωνα με την ιερά παράδοση, στην περίοδο της εικονομαχίας, η ευσεβής Βικτωρία, σύζυγος του βυζαντινού πατρίκιου Συμεών, πέταξε την εικόνα στη θάλασσα για να τη διασώσει από την καταστροφή. Η εικόνα διέπλευσε τα στενά των Δαρδανελλίων και έφτασε στις ανατολικές ακτές του Αγίου Όρους, όπου βρέθηκε από τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Φιλοθέου.
Μεταξύ των θαυμάτων που αποδίδονται στην ιερά εικόνα είναι και αυτό της διάσωσης ενός πλοίου προσκυνητών που κινδύνευε να βυθιστεί το 1817 στα ανοιχτά της Ίμβρου κατά τη διάρκεια μιας φοβερής καταιγίδας. Εκείνη τη στιγμή παρουσιάστηκε η Παναγία και κρατώντας η ίδια το πηδάλιο οδήγησε το πλοίο και τους προσκυνητές σε ασφαλές λιμάνι. Η εικόνα εορτάζει πανηγυρικά την Κυριακή του Θωμά.