Η μονή του Αγίου Νικολάου του Αναπαυσά βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριό Καστράκι Καλαμπάκας. Είναι το πρώτο μοναστήρι που συναντάει κανείς ανεβαίνοντας από το χωριό αυτό στα Άγια Μετέωρα.

Την ονομασία του οφείλει πιθανότατα σε κάποιον παλαιό κτήτορά του, που θα πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά στο 14ο αιώνα, μαζί με τις απαρχές της μοναστικής ζωής πάνω στο βράχο αυτό. Ίσως να ονομάστηκε έτσι επίσης, γιατί προσφέρει πνευματική ανάπαυση.

Το μοναστήρι ανακαινίστηκε ριζικά στις αρχές του 16ου αιώνα από τον Επίσκοπο Λαρίσης Όσιο Διονύσιο τον Ελεήμονα που μόνασε στο μοναστήρι, οπότε και ανεγέρθηκε εκ θεμελίων ο Ναός του Αγίου Νικολάου. Στον δεύτερο όροφο βρίσκεται το καθολικό της Μονής, που αγιογραφήθηκε το 1527 από τον περίφημο Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρελίτζα, τον επιλεγόμενο Μπαθά, ιδρυτή της Κρητικής Σχολής στην βυζαντινή αγιογραφία.

Ο βράχος πάνω στον οποίο χτίστηκε το μοναστήρι είναι πολύ μικρός σε έκταση και στενόχωρος στο πλάτωμα της κορυφής του. Αυτό επηρέασε την κατασκευή των κτιρίων της μονής, που αναγκαστικά δεν μπόρεσε να αναπτυχθεί σε έκταση. Έτσι ως τελική λύση χρησιμοποιήθηκαν τα αλλεπάλληλα πατώματα και η συγκρότηση της μονής έγινε σε 3 ορόφους.

Στη δεκαετία του 1960 το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου αναστηλώθηκε και ανακαινίστηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Μέχρι το 1982 έμενε σ’ αυτό ο πατήρ Παλαμάς. Όταν όμως αυτός αναγκάστηκε να φύγει, το μοναστήρι έκλεισε για 15 χρόνια. Άνοιγε το καλοκαίρι από τους ιερείς της Καλαμπάκας για τους τουρίστες. Το μοναστήρι άρχισε ξανά να λειτουργεί το 1997.

Το Καθολικό της μονής, ο ναός του Αγίου Νικολάου, καλύπτει ολόκληρο τον δεύτερο όροφο. Αποτελείται από έναν μικρό ναό, σχεδόν τετράγωνο, ακανόνιστο όμως και παράγωνο εξαιτίας της στενότητας του βράχου. Έχει μικρό τρούλο στο κέντρο της στέγης, σκοτεινό και χωρίς παράθυρα, αφού έπρεπε να χτιστεί επάνω ο τρίτος όροφος. Πριν από το ναό υπάρχει νάρθηκας, που είναι πιο ευρύχωρος από τον κυρίως ναό.

Οι τοιχογραφίες του Καθολικού έχουν όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανεπανάληπτης τέχνης του Θεοφάνη του Κρητός: ευγένεια, ζωντάνια, χρώματα φωτεινά. Ξεχωρίζουν οι παραστάσεις της Άκρας Ταπεινώσεως του Κυρίου, της Δεομένης Παναγίας, του Ιωνά που βγαίνει από το στόμα του κήτους, της Λειτουργίας των Αγγέλων και της Δευτέρας Παρουσίας. Φαίνεται ότι πρώτη φορά ο Θεοφάνης επιχείρησε και έφτιαξε τόσο μεγάλο έργο. Έτσι οι τοιχογραφίες του ξεπερνούν κάθε προσδοκία αφήνοντας άναυδο και τον πιο απαιτητικό φιλότεχνο. Και είναι οι μόνες, όπως είπαμε, που φέρουν την υπογραφή του, καθώς αυτές που φιλοτέχνησε σε άλλες μονές και ιδιαίτερα στο Άγιον Όρος είναι ανυπόγραφες.

Ωράριο λειτουργίας

ΘΕΡΙΝΟ

9.00 πμ. έως 3.30 μμ.

Κάθε Παρασκευή κλειστό

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ

9.00 πμ. έως 2.00 μμ.

Κάθε Παρασκευή κλειστό

Τηλέφωνο: 24320-22.375