Patrijarhijski manatir Svetih Valatadon u Gornjem Gradu Soluna je vizantijski manastir grada koji radi i dan danas i nudi posetiocima prelep pogled na zaliv.

Manastir je poznat danas po Patrijarhijskoj ustanovi Svetootačkih Istraživanja, koja je osnovana 1965. od strane Svetskog Patrijarha Atinagoras i predstavlja Teološki naučni zavod Svetske Patrijaršije sa značajnom bibliotekom.

Manastir je verovatno osnovan odmah posle ustoličenja Svetog Grigoria Palame, kada su se njegovi učenici Doroteos i Markos Vlatis (odatle potiče i ime Vlatadon), rodjeni u Solunu a poreklom sa Krita, nastanili u gradu, mozda 1351. godine. Posvećen je Preobraženju i zbog teološke teorije o nestvorenoj svetlosti Preobraženja koja je delo njihovog učitelja Svetog Grigorija.

Donatorka manastira je bila carica Ana Paleologu, koja se doselila u Solun posle smrti muža, Andronikos Treći, i nakon dominacije i uspeha “Smirenja” koji je zagovarao Metropolit Soluna Sveti Grigorije Palama. U to vreme su Paleologi pokazali posebnu strast za ljubav naroda prema veri, koja je doprinela neophodnom ujedinjenju da bi se suočili sa opasnostima koje su pretile Vizantijskom carstvu.

Crkva manastira je već postojala kada je on osnovan jer su tokom zadnjih radova (1983.) otkrivene freske iz 11. veka. Po pričanju na ovom mestu je boravio i propovedao Apostol Pavle ljudima iz Soluna 51. godine.

Kada su Turci prvi put zauzeli Solun 1387. crkva je pretvorena u džamiju, nakon zauzimanja Soluna drugi put 1430. joj je dozvoljeno da radi normalno kao pravoslavni manastirski objekt za sve vreme turske vladavine.

U riznici se nalaze svete mošti (sa kojih je skinuto sve vredno) a u posebnim kutijama se čuvaju tri komada Svete Čaše sa Tajne Večere. Postoji i veliki broj nosivih ikona i posudja velike umetničke i istorijske vrednosti.

U okviru manastira se nalazi i prekrasan vrt sa životinjama od kojih se izdvajaju paunovi.

Lokacija

Manastir Valatadon se nalazi na nadmorskoj visini 130 m i moze se videti iz centra Soluna, a iz manastira se moze uživati u predivnom pogledu.

Pristup manastiru iz centra grada je lak preko ulice Agia Sofia (Sveta Sofija), a pešačenje kroz uličice Gornjeg Grada u kombinaciji sa tvrdjavama koje postoje van manastira prebacuju posetioca u drugo doba. Malo južnije od manastira Valatadon se nalazi jos jedno važno hodočašće, istorijski manastir Latomu (ili Prepodobnog Davida Solunski) koji je poznat po svom retkom mozaiku.

Tel.: (+30) 2310202301