ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ – ΣΑΛΑΜΙΝΑ
Η γυναικεία Ιερά Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας βρίσκεται στα βόρεια παράλια του νησιού απέναντι από το Μεγάλο Πεύκο (σημ. Νέα Πέραμος) των Μεγάρων. Ιδρύθηκε το 17ο αιώνα από το Λάμπρο Κανέλλο, μετέπειτα Όσιο Λαυρέντιο.
Ο ευσεβής αυτός χριστιανός και κάτοικος των Μεγάρων είδε σε όραμα την Παναγία που τον πρόσταξε να μεταβεί στον τόπο που του υπέδειξε, για να οικοδομήσει την Εκκλησία της.
Στην αρχή δίσταζε να υπακούσει και χρειάστηκε να του εμφανιστεί για δεύτερη και τρίτη φορά η Θεοτόκος. Τελικά ήλθε στην παραλία, το 1640, για να περάσει απέναντι στη Σαλαμίνα. Ήταν όμως τόσο μεγάλη η θαλασσοταραχή και πλοιάριο πουθενά δεν υπήρχε, ώστε φαινόταν ακατόρθωτο να περάσει απέναντι. Ενώ καθόταν συλλογισμένος, ακούει υπερκόσμια φωνή να του λέει: «Ρίξε την κάπα σου στην θάλασσα και αφού καθίσεις επάνω σ’ αυτήν, θα σε οδηγήσει χωρίς κίνδυνο στο νησί». Αποβάλλοντας κάθε φόβο, διέσχισε τη θάλασσα επάνω στην κάπα του και έφθασε στη Σαλαμίνα.
Σκάβοντας στα ερείπια παλαιότερης μονής του 13ου αιώνα, στον τόπο που του υπέδειξε η Παναγία, βρήκε τη θαυματουργό εικόνα της, μαυρισμένη μεν από την υγρασία, πραγματικό όμως θησαυρό για το νησί και την Ορθοδοξία.
Η εικόνα της Θεοτόκου ονομάσθηκε Φανερωμένη, διότι ακριβώς φανερώθηκε στον Όσιο. Το ίδιο όνομα έλαβε και η Ιερά Μονή, την οποία ανοικοδόμησε το 1682 μ.Χ. ο Όσιος Λαυρέντιος, ο οποίος έγινε μοναχός και έπειτα χαρισματικός Ηγούμενός της.
Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η Μονή Παναγίας Φανερωμένης αποτελούσε νοσοκομείο για τους αγωνιστές και καταφύγιο του άμαχου πληθυσμού. Υπήρξαν μέρες που σιτίζονταν 75.000 άτομα. Τα πολυάριθμα ζώα της μονής θυσιάστηκαν για τις ανάγκες συντήρησης. Το δάσος της μονής κόπηκε για τη στέγαση και θέρμανση. Ήλθαν όμως και μέρες που δεν βρίσκονταν αλεύρι ούτε για πρόσφορο. Ο θρυλικός ηγούμενος της μονής Γρηγόριος υπήρξε δραστήριο μέλος της Φιλικής Εταιρίας.
Εδώ φιλοξενήθηκαν και συνεδρίαζαν και στην Παναγία απέδιδαν τη σωτηρία τους αγωνιστές, όπως οι Μακρυγιάννης, Τζαβέλας, Δ. Υψηλάντης, Καραϊσκάκης και άλλοι. Ο Κιουταχής προσπάθησε επανειλημμένως να καταλάβει τη Μονή χωρίς να το επιτύχει. Στον αύλιο χώρο της Μονής υπάρχει ο τάφος του οπλαρχηγού Γιάννη Γκούρα.
Επίσης, φιλοξενήθηκε εδώ η βιβλιοθήκη και το τυπογραφείο των Αθηνών. Στην είσοδο της Μονής, επί της παραλίας, βρίσκεται το οίκημα όπου έμενε ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός.
Τον 20ο αιώνα άρχισε να παρακμάζει. Το 1944 όμως, ο τότε μητροπολίτης Ιάκωβος μετέτρεψε το μοναστήρι σε γυναικείο και εγκατέστησε αδελφότητα, δίνοντάς του ζωή. Σήμερα οι μοναχές είναι 18.
Η Μονή είναι αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 23 Αυγούστου.
Τηλ.: (+30)2104681861