Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βυτουμά βρίσκεται βορειοδυτικά των Τρικάλων, στην επαρχία Καλαμπάκας και δίπλα στην κοινότητα Βυτουμά, σε υψόμετρο 540 μέτρων, σε ένα τοπίο καταπράσινο, όπου αφθονούν τα νερά και η πλούσια βλάστηση.
Σύμφωνα με τις πηγές, ιδρύθηκε το 1161 με έξοδα του Κωνσταντίνου Ταρχανιώτη. Το Καθολικό είναι αγιογραφημένο με έξοχες τοιχογραφίες. Οι περισσότερες διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Το τέμπλο που υπήρχε άλλοτε, σήμερα δεν σώζεται, καθώς το κατέστρεψε η φθορά του χρόνου. Επίσης στον κύριο ναό υπάρχει κτητορική επιγραφή που μεταξύ άλλων αναφέρει ότι ανεγέρθη το έτος 1600 επί Μητροπολίτου Λαρίσης Διονυσίου.
Πίσω από το ιερό βήμα του Καθολικού βρίσκεται η σπηλιά, όπου σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε πολλές φορές η χαμένη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Καλαμπακιώτισσας, προς τιμήν της οποίας κτίστηκε και η μονή Βυτουμά, καθώς θεωρήθηκε θέλημα της Παναγίας να γίνει μοναστήρι στο σημείο αυτό.
Δίπλα στο Καθολικό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου προστέθηκαν δύο ακόμα παρεκκλήσια, αφιερωμένα το ένα στους αγίους Ευφημία και Αλέξιο και το άλλο στους αγίους μεγαλομάρτυρες Γεώργιο και Δημήτριο μυροβλύτη, ενώ εκτός περιβόλου μονής υπάρχουν και τα παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής και Αγίας Τριάδος.
Επίσης υπάρχει και ο τάφος του Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών (1907 – 1970) κυρού Διονυσίου, ο οποίος στα χρόνια της διακονίας του στήριξε την μονή, γι΄ αυτό και η επιθυμία του ήταν να ενταφιαστεί στο μέρος αυτό. Στις 16 Σεπτεμβρίου του 2005 επισκέφθηκε την Ιερά Μονή ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος και φύτεψε στον περίβολο μία φλαμουριά.
Στην μονή, το έτος 1952, εγκαταστάθηκε γυναικεία μοναχική αδελφότητα που προερχόταν από την περιφέρεια της Ιερής Μητροπόλεως Πατρών. Παρέλαβαν ένα μοναστήρι υπό διάλυση για να ξεκινήσει έκτοτε μια πορεία ανοικοδόμησης και άνθησης, η ακμή της οποίας χρονικά προσδιορίζεται στο δεύτερο μισό του 1960 και 1970, καθώς τότε λειτουργούσε σχολή τριετούς φοίτησης κοπτικής – ραπτικής, χειροτεχνίας και υφαντών, με οικοτροφείο για τις σπουδάστριες.
Σήμερα στην μονή εγκαταβιούν περίπου 10 μοναχές με νέα ηγουμένη την μοναχή Θεοκτίστη, η οποία διαδέχθηκε την μακαριστή γερόντισσα Παρθενία. Το μοναστήρι ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων.
Τηλ. μονής: (0030) 2431088382
Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων