Ἡ φορητή εἰκόνα γιά τούς πιστούς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δέν λειτουργεῖ ὡς αὐτόνομο ἔργο τέχνης, ἀλλά συνιστᾶ ἀναπόσπαστο καί βασικό στοιχεῖο τῆς θείας Λατρείας καί τῆς Λειτουργικῆς ζωῆς. Παράλληλα, ἐκφράζει οὐσιώδεις ἀρχές τοῦ δόγματος τῆς Ἐκκλησίας μέ βάση τήν θεολογία τῆς εἰκόνας, τῆς ὁποίας κύριος ἐκφραστής κατά τήν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας ὑπήρξε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (περ. 676–745).

Νά σημειώσουμε ὅτι τήν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας, πού συντάραξε τήν Ἐκκλησία καί ἀποδιοργάνωσε τήν Βυζαντινή Αὐτοκρατορία, ἐπεβλήθη ἡ ἀπαγόρευση διακόσμησης τῶν ναῶν μέ εἰκονιστικά θέματα, ὅπως καί ἡ φιλοτέχνηση φορητῶν εἰκόνων καί ἡ προσκύνησή τους.

Ὡστόσο, ἡ φορητή εἰκόνα μετά τήν εἰκονομαχία, μέ τήν διατύπωση τοῦ περί τῶν εἰκόνων δόγματος κατά τήν Ζ’ Οἰκουμενική Σύνοδο (787), τόν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας ἐπί τῶν εἰκονομάχων καί τήν καθιέρωση τῆς ἑορτῆς τῆς ἀναστυλώσεως τῶν εἰκόνων (843), ἀποκτᾶ δεσπόζουσα θέση στήν λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί στήν ἰδιωτική λατρεία. Ἡ Ζ’ Οἰκουμενική Σύνοδος, μέ βάση τό δόγμα τῆς ἐνσάρκωσης τοῦ Χριστοῦ καί τήν βασική θέση ὅτι ἡ εἰκόνα εἶναι μαρτυρία τῆς ἐνανθρωπήσεώς του, καθόρισε ὅτι “ποιοῦμεν εἰκόνας, ἄς οὐ θεοποιοῦμεν• εἰκόνας μόνον καί οὐδέν ἕτερον αὐτάς γιγνώσκοντες, καθ’ ὅ τοῦ πρωτοτύπου τό ὄνομα μόνον ἐχούσας καί οὐχί τήν οὐσίαν”. Ἡ αὐτή Σύνοδος χαρακτήρισε “τήν τιμήν καί τήν προσκύνησιν” τῶν ἱερῶν εἰκόνων –ἡ ὁποία “ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει” (Μέγας Βασίλειος)– ὡς “ἔγκριτον θεάρεστον θεσμοθεσίαν καί παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας, εὐσεβές αἴτημα καί ἀνάγκην τοῦ πληρώματός της”.

Ἔκτοτε ἡ τιμή καί ἡ προσκύνηση τῶν ἱερῶν εἰκόνων ἀποβαίνει οὐσιῶδες στοιχεῖο τῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, καθόσον, ὅπως σημειώνει ὁ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιος (789–806): “Ἀποδεκτόν καί εὐάρεστον εἶναι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ εἰκονικάς ἀνατυπώσεις τῆς τε οἰκονομίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἀχράντου Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας, τῶν τε τιμίων ἀγγέλων καί πάντων τῶν Ἁγίων, προσκυνεῖν καί ἀσπάζεσθαι…”.

(Ἀπόσπασμα ἀπό τό κεφάλαιο “Περί τῶν φορητῶν εἰκόνων τῆς Μονῆς”)

Ιερά Μονή Καρακάλλου Αγίου Όρους, http://iconskarakallou.gr/