Η Νάξος είχε την ευλογία τους τελευταίους αιώνες να αναδείξει δύο μεγάλες μορφές αγίων, τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη και έπειτα τον άγιο των ημερών μας, Άγιο Νικόλαο Πλανά (Εορτή 2 Μαρτίου).

Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε στη Νάξο το 1851 μ.Χ., από τον Ιωάννη και την Αυγουστίνα, το γένος Μελισσουργού. Οι ευσεβείς γονείς του τον ανέθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Από την παιδική του ηλικία εξέφρασε την έφεση και την αγάπη του προς τα ιερά και τα όσια. Ήταν φιλακόλουθος και διακονούσε πάντοτε στο ιερό τον παππού του ιερέα Γεώργιο Μελισσουργό. Προορισμένος από τον Θεό να γίνει λειτουργός των Αγίων Μυστηρίων Αυτού μετείχε αδιάλειπτα στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας με νηστεία, προσευχή και αγρυπνία.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του ήλθε με την μητέρα του και την αδελφή του στην Αθήνα, όπου έγινε προστάτης αυτών. Νυμφεύτηκε, εχήρευσε όμως νωρίς. Η πρεσβυτέρα του απεβίωσε μόλις γεννήθηκε το παιδί τους, ο Γιαννάκης, που το μεγάλωσε μόνος. Μεταξύ άλλων, ο Άγιος Νικόλαος Πλανάς θεωρείται και προστάτης των εγγάμων.

Ο Κύριος δεν εβράδυνε να τον αναδείξει λειτουργό της Εκκλησίας Του και τον κατέστησε εύθετο και εύχρηστο στο Ευαγγέλιο του Χριστού. Χειροτονείται διάκονος στις 28 Ιουλίου του 1879 μ.Χ., στο ναό Μεταμορφώσεως της Πλάκας, και μετά από πέντε χρόνια, στις 2 Μαρτίου 1884 μ.Χ., χειροτονείται Πρεσβύτερος στο ταπεινό εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου, στο Μοναστηράκι. Διακονεί στο ιερό θυσιαστήριο επί 50 χρόνια περίπου (1884 – 1932 μ.Χ.), στους ναούς και του Αγίου Παντελεήμονος, κοντά στον Ιλισσό ποταμό, και της ακόμη πτωχότερης και απόμερης τότε Εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου του λεγομένου «Κυνηγού», στη σημερινή οδό Βουλιαγμένης. Διακρίθηκε ως ο λειτουργικότερος ιερέας, άνθρωπος προσευχής, του οποίου η ζωή υπήρξε και αναδείχθηκε συνεχής διακονία του Θυσιαστηρίου. Από «φυλακῆς πρωίας μέχρι νυκτός» παρέμενε στο ναό. Ήταν αφιλάργυρος κατά τον τρόπο και πλήρης έργων αγαθών και ελεημοσύνης. Του αρκούσε για τροφή λίγο ψωμί και λίγα χόρτα, τα οποία συνέλεγε ο ίδιος, και κάποιες φορές, λίγο γάλα που του πρόσφεραν βοσκοί στην ερημική τότε περιοχή της ενορίας του. Αλησμόνητες παρέμειναν οι αγρυπνίες τις οποίες ετελούσε στο ναό του Αγίου Ελισσαίου Αθηνών. Αναφέρονται και μαρτυρίες παιδιών, ότι τον έβλεπαν κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας μεταρσιωμένο να στέκεται υπεράνω της γης. Μαρτυρίες δε περιφανών λογίων, όπως του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και Αλέξανδρου Μωραϊτίδου, που έψαλλαν στις αγρυπνίες τις οποίες ετελούσε, εξαίρουν τη σπάνια και αγία ιερατική αυτού προσωπικότητα.

Ο αείμνηστος Γέροντας, αφού έφθασε στα 82 του χρόνια και έδωσε πρωτοφανή στον αιώνα μας μαρτυρία ουρανίων χαρισμάτων, οσιότητος, ταπεινώσεως, απλότητος, διακρίσεως, ελεημοσύνης, ασκήσεως και κατά Θεόν σοφίας, αφού στάθηκε ο μοναδικός προστάτης χιλιάδων ορφανών και πτωχών και έφθασε στο ύψος θείας τελειότητος, εκοιμήθηκε οσίως εν ειρήνη το 1932 μ.Χ. και τον έθαψαν μπροστά στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού Βουλιαγμένης. Στις 29 Αυγούστου του 1992, τα θαυματουργά Λείψανα του Αγίου Νικολάου του Πλανά τοποθετήθηκαν σε ασημένια λάρνακα, που σήμερα βρίσκεται στο δεξιό κλίτος του Ιερού αυτού Ναού. Το 1992 έγινε και η επίσημη αγιοκατάταξή του από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Ο ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ ΤΟΝ ΠΛΑΝΑ

Ποιός άρχοντας, ποιός βαθύπλουτος έζησε σαν τον παπά-Πλανά, πού δεν είχε «που την κεφαλήν κλίνη»; Ποιός δοξασμένος αγαπήθηκε όσο αγαπήθηκε έκείνος πού κρυβότανε για να μη τον δη κανένας;

Ποιός ρήτορας στάθηκε πιο εκφραστικός από τον παπά-Νικόλα, που ψεύδιζε σαν νάτανε κανένα νήπιο;

Κι αληθινά, ποιός ήτανε πιο πλούσιος από τον αγιασμένον αυτόν γέροντα, αφού τα είχε όλα στη ζωή του, χωρίς να κρατά μία δραχμή στην τσέπη του; Αυτός ζούσε σαν εκείνους τους βλογημένους που λέγει ο Απόστολος Παύλος πως ήτανε «μηδέν έχοντι και τα πάντα κατέχοντι». Ζητούσε πρωία τη βασιλεία του Θεού, κι όλα τα άλλα «προσετίθεντο αυτώ (Μαρκ. δ’ 24).

Το πιο μικρό νόμισμα δεν βραδυαζότανε στην τσέπη του. «Γιατί, όπως λέγει ό άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, «εκείνος όπου έχει φυλαγμένα χρήματα, είναι αδύνατο να πιστεύη και να ελπίζει στον Θεό». Και τούτο είναι φανερό από εκείνα όπου είπε ό Χριοτός καϊ Θεος μας: «Όπου ό θησαυρός υμών, εκεί έσται και ή καρδία υμών» (Ματθ. στ’21).

Ακολουθούν δύο ηχητικά βίντεο (σε δύο μέρη) για τον Άγιο Νικόλαο τον Πλανά (Αφηγείται ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου Ιερώνυμος Νικολόπουλος, πρώην εφημέριος του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού οδού Βουλιαγμένης στην Αττική όπου βρίσκεται το Ιερό Λείψανο του Αγίου Νικολάου του Πλανά).

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΛΑΝΑ

(Ηχος α΄)

Τάς του πλάνου παγίδας εκφυγών ιερώτατε, απλανώς επορεύθης διά βίου, πατήρ ημών, Νικόλαε αοίδιμε Πλανά, ουράνια χαρίσματα λαβών, αγρυπνίαις και νηστείαις, ιερουργών οσίως τω Κυρίω σου. Όνπερ καθικετεύων εκτενώς, Νάξιον ιεράτευμα, πρέσβευε δωρηθήναι καί ημίν το μέγα έλεος.