Η αρετή της αγάπης κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας

Η αδαμάντινης αξίας αρετή, η αγάπη, είναι το απόσταγμα των θείων λόγων των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Η θέρμη και η εκφραστική δεινότητά τους για τη γνήσια, απερίσπαστη και άπειρη αγάπη δεν μπορούν παρά να συγκινήσουν κάθε αγνή και πιστή χριστιανική ψυχή.

Ο άνθρωπος στην πορεία προς την τελείωση πρέπει να έχει συνοδοιπόρο του την ανόθευτη αγάπη προς τον πλησίον του, αλλά κυρίως προς τον Τριαδικό Θεό, προκειμένου να ικανωθεί της εισόδου του στην ουράνια βασιλεία. Η βαθιά αυτή πεποίθηση διακατέχει έντονα όλα τα έργα των Πατέρων.

Ο χριστιανικός όρος Αγάπη δηλώνει τη διάθεση του πιστού να προσφέρει ανιδιοτελώς και χωρίς υστεροβουλία τον εαυτό του προς χάριν του συνανθρώπου. Στα προ Χρίστου χρόνια ο άνθρωπος κατευθυνόταν προς τα ορατά και τα επίγεια ή προς αφηρημένες έννοιες και ιδέες, μετά την ενανθρώπηση όμως ή λέξη αγάπη λάμπρυνε και μεταμόρφωσε τον ανθρώπινο βίο σε διαδρομή ευχαριστίας και δοξολογίας με τελικό σταθμό την ένωση μας με τον Αιώνιο Θεό.

ΑΓΑΠΗ, ΤΟ ΕΙΣΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ

Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής με τους αφιερωμένους στην ύψιστη αρετή της αγάπης Λόγους του, αναλύει διεξοδικώς όλες τις πτυχές της σπουδαιότερας των αρετών, επιδιώκοντας να τις καταστήσει κτήμα των ανθρώπων, ούτως ώστε να οπλιστούν με υπομονή και καρτεροψυχία και να δυνηθούν να πορευθούν στον δυσκολοδιάβατο δρόμο των αρετών, με αποτέλεσμα να κερδίσουν την ουράνια βασιλεία και μακαριότητα. Ο Ομολογητής τονίζει: «Μη καταφρόνησης της εντολής της αγάπης, ότι δι’ αυτής υιός Θεού έση, ην παραβαίνων, υιός γεέννης ευρεθήση».

Συνεπώς, όλος ο ασκητικός βίος έχει ως βάση του την τήρηση της ανιδιοτελούς αγάπης προς το Θεό, αλλά και προς τον πλησίον. «Αύτη έστίν η θύρα, δι’ ης ό εισερχόμενος εις τα άγια γίνεται των αγίων καί του απροσίτου κάλλους της αγίας καί βασιλικής Τριάδος καθίσταται άξιος θεατής γενέσθαι», μας λέγει ο θείος Μάξιμος. Είναι δηλαδή το εισιτήριο για να εισέλθουμε στην ουράνια πύλη της αιώνιας βασιλείας.

0 πάνσοφος Πατήρ προσπαθώντας να δώσει τον ορισμό της κορυφαίας των αρετών λέγει: «Αγάπη μεν εστίν, διάθεσις ψυχής αγαθή, καθ’ ην ουδέν των όντων, της του θεού γνώσεως προτιμά». Ενώ σε άλλο σημείο παρουσιάζει την αγάπη να έχει φτερά με τα όποια ό νους αξιώνεται να λάβει τη θεία χάρη.

ΑΓΑΠΗ, ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΤΩΝ ΑΡΕΤΩΝ

Η αγάπη είναι η αρετή που έχει υμνηθεί περισσότερο από κάθε άλλη. Υπό του Αγίου Θεοδώρου Εδέσσης η αγάπη καλείται «μητρόπολις των αρετών», για το Άγιο Συμεών το Νέο Θεολόγο η αγάπη είναι «των προφητών ή διδάσκαλος, των αποστόλων η σύνδρομος, των μαρτύρων η δύναμις, των Πατέρων και Διδασκάλων ή έμπνευσις», ενώ για τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακας «η αγάπη είναι χορηγός της προφητείας, παρέχουσα θαύματα• η αγάπη είναι άβυσσος της ελλάμψεως, η αγάπη είναι πηγή του πυρός, όσο αναβλύζει, τόσο τον διψώντα καταφλέγει, η αγάπη είναι η κατάστασις των αγγέλων, η αγάπη είναι η αιώνιος προκοπή».

Ο Μέγας Βασίλειος ταυτίζει την αγάπη με το Θεό λέγοντας: «ώσπερ ούν ό την άγάπην έχων, τον Θεόν έχει», ενώ ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θέλοντας να τονίσει την αξία της λέγει: «ουδέν αγάπης ίσον».

Η αγάπη είναι το θεμέλιο πάνω στο όποιο χτίζεται το οικοδόμημα του χριστιανισμού. Για χάρη της ο Λόγος έγινε σάρκα και κατοίκησε σ’ εμάς. Ο Άγιος Συμεών περιγράφει πολύ παραστατικά ότι για την αγάπη οι Απόστολοι έτρεξαν εκείνον τον ακατάπαυστο δρόμο, εσαγήνευσαν όλη την οικουμένη με το αγκίστρι και τη σαγήνη του λόγου, την εσήκωσαν από το βυθό της ειδωλομανίας και την οδήγησαν στον σωτήριο λιμένα της βασιλείας των ουρανών. Για χάρη της έχυσαν τα αίματα τους οι μάρτυρες, ώστε να μη χάσουν το Χριστό. Γι αυτήν έδωσαν προθύμως τη ζωή τους οι θεοφόροι Πατέρες μας και Διδάσκαλοι της οικουμένης, υπέρ της καθολικής και αποστολικής Εκκλησίας.

ΑΓΑΠΗ, ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ

Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός με τη ζωή Του πάσχισε να διδάξει τη βασίλισσα των αρετών στους ανθρώπους. Με τα παραδείγματα Του, τα θαύματα και τις παραβολές Του, προσπαθούσε να δείξει ότι τα πάντα είναι η αγάπη και ότι μόνο με αυτήν μπορεί ο κτιστός άνθρωπος να ανέλθει στα ύψη της πνευματικότητας. Όταν η αγάπη κατακλύζει τον πιστό τότε περιαυγάζεται το πρόσωπο του υπό του θείου φωτός και βιώνει τη θεία δόξα και μακαριότητα. Η δύναμη της αγάπης είναι ικανή να αναγεννήσει τον χριστιανό και να διανοίξει την οδό προς την τελείωση του και την ένωση του με τον πανάγαθο Δημιουργό.

Ο Μ. Βασίλειος τονίζει ότι η αγάπη δεν διδάσκεται, αλλά κάποιος σπερματικός λόγος έχει εγκατασταθεί μέσα μας για να υπάρχουν οι αφορμές της προσεγγίσεως με τον αγαθό Θεό.

Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος πλέκει το εγκώμιο της αγάπης λέγοντας: «Ώ αγάπη πολυπόθητη, μακάριος είναι όποιος σε ασπάσθηκε, διότι στο εξής δεν θα επιθυμήσει πλέον να ασπασθεί περιπαθώς κάλλος γήινου πράγματος. Μακάριος είναι όποιος συσφίχθηκε μαζί σου από θείο έρωτα• διότι θ’ αρνηθεί όλο τον κόσμο και δεν θα μολυνθεί καθόλου πλησιάζοντας οποιονδήποτε άνθρωπο».

Το τέλος όλων των αγαθών είναι η αγάπη, επειδή οδηγεί και φέρνει εκείνους που πορεύονται μέσα σ’ αυτήν προς το Θεό. Η τήρηση των θείων εντολών πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα για τον άνθρωπο που επιθυμεί να αποκτήσει την αγάπη στην καρδιά του. Ο Συμεών υποστηρίζει πώς την αγάπη του Θεού δεν μπορεί να εγγίσει ποτέ κανένας άνθρωπος, αν δεν καθαρίσει πρωτύτερα την καρδιά του με μετάνοια και δάκρυα. Όταν ο άνθρωπος, που έχει απερίσπαστα προσκολλημένο το μυαλό του στο Θεό, ζει με τον έρωτα της αγάπης προς τον Κύριο, τότε δεν αισθάνεται ούτε τον εαυτό του ούτε και κανένα από τα πράγματα του κόσμου πλήρως.

Ο Μάξιμος εξαίρει το νου του ανθρώπου, πού με την πολυχρόνια συμμετοχή του στη θεία έλλαμψη, αφού υπέταξε το παθητικό μέρος της ψυχής του και έγινε φωτοειδής, μεταστράφηκε σε ατελείωτο θείο έρωτα και ακατάπαυστη αγάπη, με συνέπεια να μεταφερθεί εξ ολοκλήρου από τα επίγεια προς το θείο.

Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται διηνεκής και ακατάβλητος αγώνας, νέκρωση του νου από τα πράγματα του κόσμου και τους εμπαθείς λογισμούς, αδιάλειπτη προσευχή, καθαρή καρδιά, άσκηση, διότι μόνο σε αυτήν την κατάσταση ή ψυχή ανακόπτεται από των αμαρτιών και προετοιμάζεται για το θείο φωτισμό. Επομένως είναι επώδυνος η οδός πού οδηγεί στην απόκτηση της αγίας αγάπης.

Ο αμαρτωλός και επιρρε¬πής προς τον πειρασμό άνθρωπος πρέπει να σπάσει τα δεσμά της αμαρτίας πού τον κρατούν υπόδουλο των εφήμερων κι ανούσιων πραγμάτων και να αντιτάξει υψηλό ηθικό φρόνημα προκειμένου να απελευθερωθεί από τα πάθη της ψυχής του. Ο αγώνας του σίγουρα είναι δύσκολος, μα αν η καρδιά του διψά για το αθάνατο ύδωρ της λύτρωσης, τότε σίγουρα οι προσπάθειες του θα καρποφορήσουν καρπούς υγιείς και σωτήριους.

ΑΓΑΠΗ, ΑΛΗΘΙΝΗ ΚΑΙ ΘΕΙΑ

Όταν ο νους και η καρδιά του ανθρώπου νοιώθουν έρωτα για το Θεό, μόνο τότε δύναται ο άνθρωπος να αποκτήσει την αληθινή και θεία αγάπη. Σχετικά με το θείο έρωτα ο Ιωάννης ο Σιναίτης, για να τονίσει τη σπουδαιότητα του, κάνει τον έξης παραλληλισμό: «Μακάριος όστις τοιούτον προς Θεόν έκτήσα το έρωτα, οίον μανικός εραστής προς την εαυτού ερωμένην κέκτηται»

Η φλόγα της αγάπης δυναμώνει όσο περισσότερο εγγίζουμε το Θεό, ώστε το τέλος της γήινης ζωής, η ψυχή που εναγωνίως κι επιμόνως ποθούσε τη λύτρωση, θα διατηρήσει και στη μεταθανάτιο ζωή τη ζέση της αγάπης προς τον Κύριο.

Η αληθινή αγάπη πρέπει να είναι αγαθή και ενάρετη, πρέπει να είναι το αποτέλεσμα ενός συνεχούς και ακαταπαύστου αγώνα, απαλλαγμένη από τα αγκάθια και τα προσκόμματα των υλικών πραγμάτων, με στόχο τη νέκρωση του παθητικού μέ¬ρους της ψυχής και την αναγωγή της στα ουράνια σκηνώματα της αιωνίου βασιλείας.

Το κάλεσμα των Πατέρων της Εκκλησίας μας προς αγώνα επίπονο πρέπει να αντηχεί σαν χαρμόσυνη σάλπιγγα, που ευαγγελίζεται το θείο γέρας της αγάπης προς τον Θεό. Η νέκρωση των αισθήσεων σηματοδοτεί την ανάσταση του πνεύματος και θριαμβευτικά διανοίγει τη θύρα της αιωνίου ενώσεως με τον Τριαδικό Θεό.

Η απάθεια για τα εγκόσμια δηλώνει το πάθος για τα ουράνια και η δύναμη του κακού καταλύεται απ’ την ισχύ της αγάπης. Πόσο μεστός είναι αναμφισβήτητα ο λόγος τους και με πόση πληρότητα εφοδιάζει τις καρδιές όλων εμάς, που με ειλικρινή αγωνία και προσμονή πορευόμαστε την οδό της Ορθοδοξίας! Αναθερμαίνει τις ψυχές μας και μένει ακλόνητος στύλος της πίστης μας, η ακέραιη και πέρα πάσης κοσμικής μολύνσεως προσωπικότητα των αγίων Πατέρων. Καλούμαστε να κάνουμε τις προτροπές τους πράξη και να έχουμε ως φωτοδότη του βίου μας το θείο έρωτα και την αγάπη.

ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΣΩΤΗΡΙΟΥ Ν.ΚΟΛΛΙΑ,

ΠΕΙΡΑΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Πηγή: anavaseis.blogspot.gr , proskynitis.blogspot.com