Αυτήν την Κυριακή, δηλαδή έξι εβδομάδες μετά το Πάσχα, εορτάζουμε την Κυριακή των 318 Αγίων Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία έγινε στη Νίκαια της Μικράς Ασίας το 325 μ.Χ., καταδικάζοντας την αίρεση του Αρειανισμού και διατυπώνοντας τους πρώτους όρους του ορθού Χριστιανικού δόγματος και του Συμβόλου της Πίστεως. Η προσφορά των Πατέρων αυτών, καθώς και των Πατέρων των επόμενων Οικουμενικών Συνόδων και κυρίως αυτών που συνέγραψαν τα πατερικά κείμενα και αγωνίστηκαν για την Ορθόδοξη πίστη, είναι ανεκτίμητη.

Σήμερα ζούμε σε μια εποχή που κάποιοι «Ορθόδοξοι θεολόγοι», μέσα στο σύγχρονο πνεύμα της νεωτερικότητας και του εκμοντερνισμού, θεωρούν ότι πρέπει να βλέπουμε κριτικά τους Πατέρες και ότι πρέπει να επανερμηνεύσουμε την εμπιστοσύνη που δείχνουμε στη Πατερική παράδοση. Και αυτό γιατί, κατά την άποψη τους, οι Πατέρες μίλησαν σε μια άλλη εποχή που είχε διαφορετικά προβλήματα και προκλήσεις από την σημερινή.

Τι πρέπει επομένως να κάνουμε; Να ξεπεράσουμε τους Πατέρες; Η εποχή που ζούμε όχι απλώς δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο, αλλά πρέπει να βασιστούμε μάλιστα σ’ αυτούς. Και αυτό γιατί το βασικό πρόβλημα της κοινωνίας μας είναι πνευματικό και αφορά την έλλειψη της αρετής, την άρνηση του σταυρικού βιώματος και την απουσία ενάρετων ανθρώπων. Όλα αυτά πηγάζουν από τον εγωισμό μας.

Και πραγματικά στις μέρες μας, καλύτερα παραδείγματα αρετής δεν έχουμε να βρούμε αλλού, παρά μόνο στους Πατέρες και Αγίους της Εκκλησίας μας, καθώς και στα πολλά πρότυπα ανδρείας, παιδείας και σοφίας των προγόνων μας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Θεωρούμε πολλές φορές τους εαυτούς μας ενάρετους. Αλλά αγνοούμε ότι αυτό ενέχει έναν φαρισαϊκό ηθικισμό, που προσπαθεί μάλιστα να αποκρύψει την αμαρτωλότητά μας.

Άλλες φορές πάλι τον αληθινά ενάρετο, τον ανεξίκακο, τον πράο, τον τίμιο, τον θεωρούμε αδύναμο, δειλό και ασθενή. Τον ταπεινό τον θεωρούμε δουλοπρεπή. Θεωρούμε την αρετή αδυναμία.

Οι Πατέρες, όπως ο Μέγας Βασίλειος και ο ιερός Χρυσόστομος, ενδιαφέρθηκαν για τον πραγματικά ενάρετο άνθρωπο και η εποχή τους (κυρίως 4ος με 5ος αιώνας) είχε πολλά κοινά με τη δική μας, γι’ αυτό και πρέπει να τους αφουγκραστούμε σήμερα. Έχουμε πολλά να διδαχθούμε απ’ αυτούς, καθώς και από τους γνήσιους συνεχιστές τους ανά τους αιώνες έως και τους Γέροντες της εποχής μας.

Οι Πατέρες βέβαια ενδιαφέρθηκαν πρώτα για τις ψυχές των ανθρώπων και έπειτα για τη δικαιοσύνη της κοινωνίας τους. Ωστόσο, δεν δίστασαν να κατακρίνουν με κάθε μέσο όσους έπρατταν την αδικία και την ανηθικότητα. Καταδίκασαν επίσης, την ματαιοδοξία, την προσκόλληση στα υλικά αγαθά και τον άκρατο πλουτισμό, που τόσο κατατρύχουν και εμάς σήμερα.

Πάνω απ’ όλα μας δίδαξαν και μας θυμίζουν ότι ο ενάρετος χριστιανός δεν είναι ένας βολεμένος άνθρωπος που πιστεύει ότι είναι ηθικός, αλλά ένας άνθρωπος που «επαναστατεί» απέναντι στην αδικία. Και κυρίως, ένας άνθρωπος που δεν ξεχνά τον συνάνθρωπό του, κάνοντας θυσίες γι’ αυτόν και δείχνοντάς του αγάπη.

Μια τέτοια «ηθική επανάσταση» χρειαζόμαστε στις μέρες μας. Και βέβαια μην ξεχνάμε ότι οι Άγιοι Πατέρες αγωνίστηκαν για μια κοινωνία που δεν θα έχει στο κέντρο της το χρήμα, όπως βλέπουμε να επικρατεί σήμερα. Όταν λοιπόν αποφασίσουμε να προσπαθούμε καθημερινά να αποκτούμε λίγη περισσότερη αρετή, μειώνοντας κάτι από το «εγώ» μας, θα ζήσουμε σε μια καλύτερη κοινωνία.

Χ.Π. (Για το monastiria.gr)