Ο Μοναχισμός στον Αρκαδικό Ταΰγετο, Ιερά Μονή Παναγίας Μπούρα

Η Ρωμιοσύνη στην Κομνήνειο κυρίαρχη αυστηρότητά της, εδραιώνει τον 11ο αιώνα, τα ιερά της Πίστεως και του Γένους στην ορεινή Αρκαδία. Ο Άγιος Νίκων ο «Μετανοείτε», κατά την ιεραποστολική του πορεία, «σταθείς εις τόπον αυχμηρόν», άνυδρο, στον σπηλαιώδη Ναό του Αγίου Παντελεήμονος, δίδει το φως του Χριστού στις ψυχές των Αρκάδων. Πολύ κοντά στο σπήλαιό του, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας «Μπούρα» στην περιοχή της Φαλαισίας (Λεοντάρι) Αρκαδίας.

Η περίοδος της τουρκοκρατίας. Οι πορφυρές τοιχογραφίες και οι αρχοντοστολισμένοι θόλοι του Μοναστηριού συντρίφτηκαν. Αλλά η Ρωμιοσύνη, σαν δύναμη αθάνατη και αιώνια βαστάει ζωντανή στην ορεινή Αρκαδία, εδώ και χίλια χρόνια, την ευχή του Αγίου Νίκωνος. Μέσα στο σκοτάδι της Τουρκοκρατίας, οι Ρωμιοί συνέλεξαν από τα ερείπια και ξαναέκτισαν, στις αρχές του 17ου αιώνα, το Μοναστήρι της Παναγιάς. Τα βυζαντινά κεραμίδια, εντοιχισμένα στο μεταβυζαντινό Καθολικό, μαζί με σπάραγμα παλαιάς τοιχογραφίας, μαρτυρούν σιωπηρά την ανόρθωση της Μονής από τις τέφρες της. Το Μοναστήρι της Παναγίας, έπαλξη πάντοτε σωστική, στηρίζοντας καταλυτικά και απόλυτα την εθνική υπόσταση του Γένους, γίνεται η καταφυγή και η ελπίδα των αλύτρωτων Ρωμιών. Για τους δυνάστες θα είναι πάντα η μονή «Μπούρα», όπου «Μπούρας» στα αρβανίτικα σημαίνει «ανδρείος». Το Μοναστήρι των ανδρείων αυτών Μοναχών σήκωσε πράγματι στους πτωχούς του ώμους την ανάγκη των σκλαβωμένων Αδελφών. Το Γένος βρίσκει την παρηγοριά στην Παναγία, που του ζωογονεί την ελπίδα. Καταφύγιο κυνηγημένων, κρυφό σχολειό, βουλευτήριο αρχηγών και φιλικών. Σημείο ελεύθερο, αδούλωτο…

Το 1710 μέσα σε μια περίοδο τραγικής υποδουλώσεως, όπου η Ορθοδοξία κλυδωνίζεται μεταξύ της επιβίωσης και της αλλοτρίωσης, οι Ρωμιοί συνεχίζουν πάρα ταύτα, αιώνιοι το ταξίδι της ζωής από το νυν προς το αεί και υπογράφουν στην Ιερά Μονή Μπούρα «επιβίωση», τοιχογραφώντας, θαυμαστά και πιστά στα ορθόδοξα αρχέτυπα, με τα εφόδια της Μεταβυζαντινής Κρητικής τέχνης, το Ιερό Καθολικό της Μονής.

Τα Ορλωφικά (1770). Ο Μοριάς καίγεται μαζί με τα κάστρα του. Οι Τουρκαλβανοί φονείς εισβάλλουν στο Καθολικό της Ιεράς Μονής. Τα σπαθιά τους κόβουν, τα χέρια τους καίνε. Οι σπάθες βυθίζονται στο υπέροχο φρέσκο, στα σχέδια στα χρώματα, στους κόπους, στους ασπασμούς, στα αισθήματα, στην ελπίδα. Η Αγία Τράπεζα ματώνει από το αίμα των σφαγμένων Πατέρων. Οι Άγιοι στους τοίχους σπαθίζονται με μανία, όση περίσσεψε από τον αφανισμό του προσώπου της Παναγίας. Άφησαν μοναχά το κατακόκκινο μαφόρι να φουσκοκυματίζει ανάλαφρα και σιωπηρά την καρτερεμένη Ανάσταση. Έφυγαν ικανοποιημένοι. Ανυποψίαστοι για την ματαιοπονία και πιο ανυποψίαστοι για το τι άφηναν πίσω τους. Τόπο μαρτυρικό! Ξεχείλισμα Χάριτος και Δυνάμεως για τους αιώνες.

Ο Γέρων Ιωαννίκιος ήταν ο επόμενος. Σε αυτόν έπεσε ο κλήρος να ιστορήσει το Θεομητορικό πρόσωπο, το αιώνια και ανεξίτηλα ιστορημένο στις καρδιές των Χριστιανών. «Μεγαλομάτα». Πρόκειται για μια μεγάλων διαστάσεων (100cm x 75cm) φορητή εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσης.

Το 1831, κρέμασε επίσημα πάνω στο σπαθισμένο και καμμένο κτιστό τέμπλο, την Παναγία, την Λεφτεριά και την Ελπίδα των ανθρώπων. Την είπαν «Μεγαλομάτα», γιατί μπορεί και ενώνει στο βλέμμα Της σωτήρια, τις ανάγκες όλων των τόπων και των χρόνων. Γέμισε η γη τα θαύματα Της. Ψήγματα εκ του θησαυροφυλακίου της Χάριτος Της είναι η σωρεία των διηγήσεων θεραπείας ανιάτων ασθενειών, ως και η ομμάτωση του εκ γενετής τυφλού Μοναχού Δαμασκηνού Παρασκευόπουλου (1911). Ως Ζωοδόχος πηγή αναβλύζει νερό σε άνυδρους τόπους. Σαν «Ελεούσα» Μάνα παρηγορεί χωρίς τέλος τις άτεκνες μητέρες, που βρίσκουν στην Χάρη Της τα παιδιά τους. Γιάτρισσα πόνων πολλών, φανερώνει σωστικό στις ψυχές το πρόσωπο του Υιού Της. Στέκεται κραταιός φύλακας κάθε επιβουλής κατά της Μονής Της, με φοβερές επεμβάσεις θεοσημείας. Η όντως Υπόστασις του Μοναστηριού Της, κατά άμεσο και απόλυτο μέτρο, ένθρονη Δέσποινα και Παναγία, εμφανίζει στο θαυματουργό εικόνισμά Της με χίλιους τρόπους την ποικιλία των Χαρίτων του Θεομητορικού Της προσώπου.

Η Μονή της Παναγίας Μπούρα σκεπασμένη από το πανάγιο μαφόρι Της, συνέχισε την ιστορία της, Απέδωσε την κινητή και ακίνητη περιουσία της, για την σύσταση του ελληνικού Κράτους με απόλυτη αποστέρηση κάθε περιουσιακού της στοιχείου. Διατηρήθηκε ορθή στους σκληρούς χρόνους της βαυαροκρατίας. Στήριξε το γένος σε κάθε ιστορική του στιγμή, ως σήμερα, παρηγορώντας και ενισχύοντας με κάθε μέσο και τρόπο, τόσο στους καιρούς του πολέμου όσο και στους καιρούς της ειρήνης.

Η μονή σήμερα – Η έκδοση της «Φιλοκαλίας»

Παρέμεινε ανδρική μέχρι το 1935 και κατόπιν, ως γυναικεία, ανεκαινίσθη το 1984 από την μακαριστή Γερόντισσα Θεολογία. Η αδελφότητα της Ιεράς Μονής Μπούρα εργάζεται στην αγιογραφία, το παραδοσιακό χρυσοκέντημα και την καλλιτεχνική βιβλιοδεσία. Στα πλαίσια αυτών των βασικών εργοχείρων της περιβάλλει με έργα χρυσοκεντητικής τους Ιερούς Ναούς που βρίσκονται στη Μονή, φιλοτεχνεί την τοιχογράφηση του Ιερού Ναού του Αγίου Αλεξίου, καθώς και σειρά φορητών εικόνων και παραδίδει στο Γένος των Ορθοδόξων την έκδοση της «Φιλοκαλίας των Ιερών Νηπτικών», βιβλιοδετημένη καλλιτεχνικά από το βιβλιοδετικό της εργαστήριο.

Πρόκειται για έκδοση του αυθεντικού κειμένου της Φιλοκαλίας του 1782, το οποίο για πρώτη φορά προσφέρεται μαζί με την παράλληλη ακριβέστατη νεοελληνική απόδοση, στην οποία εργάστηκαν μεταφραστικώς και ποικίλως φιλολογικώς οι Αδελφές της Ιεράς Μονής. Στην έκδοση αυτή προσφέρει ευγενώς την επιστημονική του εποπτεία ο Καθηγητής της Δογματικής στο Α.Π.Θ. κ. Δημήτριος Τσελεγγίδης μαζί με τα θεολογικά του σχόλια.

Ο τάφος της Γερόντισσας Θεολογίας

Στην είσοδο της Μονής δεσπόζει ο Ιερός Ναός του Αγίου Αλεξίου του Ανθρώπου του Θεού, ενώ ο κοιμητηριακός της Ναός είναι αφιερωμένος στους Αγίους Νεομάρτυρες Ραφαήλ, Νικόλαο και Ειρήνη. Επίσης στο Μετόχιο της Ιεράς Μονής, στη θέση Γιανναίϊκα, όπου και ο παραδοσιακός υδρόμυλός της, λειτουργεί Ιερός Ναός προς τιμήν του Τιμίου Προδρόμου, ο οποίος πανηγυρίζει στο Γενέθλιό του στις 24 Ιουνίου.

Η Ιερά Μονή πανηγυρίζει στις 23 Αυγούστου, όπου και η Απόδοσις της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και η Αγία Αυτής Μετάσταση. Επίσης η Μονή εορτάζει πανηγυρικά την μνήμη του Αγίου Αλεξίου του Ανθρώπου του Θεού στις 17 Μαρτίου, ενώ οι Νεομάρτυρες Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη εορτάζονται την Τρίτη της Διακαινησίμου Εβδομάδος.

Η Ιερά Μονή Μπούρα δέχεται επισκέψεις από τους προσκυνητές: 8-12 π.μ και 4-5 μ.μ. κατά την χειμερινή περίοδο, ενώ 4-6 μ.μ. κατά την θερινή, εκτός των τεσσάρων πρώτων ημερών της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, όπου παραμένει κλειστή.

Τηλ.: (+30)2791026400