H Ιερά Μονή του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου βρίσκεται νοτιοδυτικά της Παλαίρου της επαρχίας Βόνιτσας στον νομό Αιτωλοακαρνανίας, αριστερά του δρόμου προς τον Μύτικα, σε περίβλεπτη θέση στη βραχώδη πλαγιά του όρους Σέρεκας.
Η παράδοση λέει πως ένα βράδυ που οι κάτοικοι φύλαγαν σκοπιά για πειρατές είδαν ένα φως και την άλλη μέρα βρήκαν εκεί την εικόνα του Αγίου Δημητρίου με το καντηλάκι αναμμένο, την οποία αργότερα τοποθέτησαν στο εκκλησάκι που έχτισαν και το οποίο αργότερα εξελίχθηκε σε μονή. Δεν είναι εξακριβωμένο πότε ακριβώς χτίστηκε η μονή. Πιθανώς να έγινε στα τέλη του 17ου αιώνα ή στα μέσα του επομένου, αφού μια αγιογραφία της μονής αναγράφει τη χρονολογία 1752. Μια παράδοση πάντως αναφέρει πως χτίστηκε το 1653 από ένα αγρότη, ο οποίος έγινε ο πρώτος μοναχός και Ηγούμενος της μονής με το όνομα Μαρκιανός.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και πρώτο μισό 19ου) αποτέλεσε σημαντικό λατρευτικό κέντρο της περιοχής της Παλαίρου. Το καθολικό (ναός-κτίσμα του 1700 περίπου) είναι μονόχωρη λιθόκτιστη βασιλική με κεραμιδωτή στέγη και δίλοβο αετωματικό καμπαναριό. Ο ναός είναι κατάγραφος, διακοσμημένος με ωραίες αγιογραφίες, αλλοιωμένες όμως σήμερα από την υγρασία. Δυστυχώς με το γνωστό Διάταγμα της αντιβασιλείας του Όθωνα του 1833, η μονή διαλύθηκε (μαζί με άλλα περίπου 350 μοναστήρια σε όλη την Ελλάδα). Και από τότε το μοναστήρι, χάνοντας παράλληλα και την περιουσία του, βρέθηκε στην δίνη της αδιαφορίας, της εγκατάλειψης και της φθοράς.
Τα τελευταία χρόνια, με πρωτοβουλία κυρίως της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, γίνονται προσπάθειες συντήρησης και ανακαίνισης της μονής. Το μοναστήρι πλέον είναι γυναικείο με Ηγουμένη την μοναχή Μητροφανία.
Η μονή είναι ανοικτή για τους προσκυνητές καθημερινά από τις 08:30-12:30 και από τις 17:00 έως τη δύση του ηλίου κατά το θερινό ωράριο και από τις 15:00 έως τη δύση του ηλίου κατά το χειμερινό ωράριο. Στη πανήγυρη της μονής στις 26 Οκτωβρίου συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου.
Η εντυπωσιακή θέα από τη μονή προς τα δυτικά φτάνει μέχρι τα βουνά της Λευκάδας και το Ιόνιο πέλαγος.
Τηλ. μονής: 2643041427
Πηγές: katounanews.blogspot.com , diakonima.gr