Η Ιερά Μονή του Αγίου Ευαγγελιστού Μάρκου στην Πρώτη της Φλώρινας ιδρύθηκε το 1864 από τον Μητροπολίτη Μογλενών Μελέτιο. Είναι χτισμένη στην οροσειρά του Βαρνούντος, σε υψόμετρο 959 μέτρων και απέχει από τη Φλώρινα 10 λεπτά. Εορτάζει στις 25 Απριλίου. 

Στον Μακεδονικό Αγώνα η μονή έγινε το καταφύγιο των Ελλήνων οπλαρχηγών. Πολλές φορές στα καταλύματά της φιλοξενήθηκαν οι ήρωες Παύλος Μελάς, Λάκης Πύρζας κ.α. Με την απελευθέρωση της περιοχής από τον τούρκικο ζυγό η μονή γνωρίζει οικιστική άνθηση που όμως σταματά απότομα με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Στη μονή του Αγίου Μάρκου ασκήτεψε για μερικούς μήνες επίσης η Οσία Σοφία η νέα, η εν Κλεισούρα ασκήσασα, πριν την οδηγήσει τελικά η Παναγία στο μοναστήρι της στην Κλεισούρα Καστοριάς. 

Χαριστική βολή για τη λειτουργία της μονής στάθηκαν οι μάχες του εμφύλιου σπαραγμού, μια που καταστράφηκαν τα κτίρια ολοσχερώς από βομβαρδισμούς. Τότε εγκατέλειψε την μονή η μικρή αδελφότητα των μοναζουσών με αποτέλεσμα να περιέλθει σε πλήρη παρακμή.

Το ταπεινό, πλέον και γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Μάρκου, έγινε αναπαυτήριο των Φλωρινιωτών φυσιολατρών εκδρομέων. Οι παλαιοί θυμούνται τα βαθύσκιωτα μεγάλα δένδρα που το περιέβαλαν και τη βρυσούλα με το γάργαρο και κρύο νερό της. Για κάποιους μήνες έζησε στη μονή 

Στα μέσα του 2000 η Ιερά Μονή Αγίου Μάρκου του Ευαγγελιστού επανιδρύεται από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ. Θεόκλητο. Νέα πτέρυγα χτίζεται, ανακαινίζεται εξ ολοκλήρου το Καθολικό και διαμορφώνεται θαυμάσια ο περιβάλλων χώρος.

Λειτουργεί σήμερα ως κοινόβιο με 6 μοναχές και συγκεντρώνει μεγάλο πλήθος πιστών, που εκκλησιάζονται και προσκυνούν το λείψανο του Αγίου Μάρκου και της μητρός του Μαρίας.

Τηλέφωνο: (+30)2385037944