Η Ιερά Σκήτη της Αγίας Θεοπρομήτορος Άννης βρίσκεται σε μια καταπράσινη κοιλάδα που εκτείνεται από τη θάλασσα προς τα πάνω, ως 400 μέτρα ψηλά. Είναι η μεγαλύτερη απ’ όλες τις Σκήτες του Αγίου Όρους κι έχει συσταθεί κατά τον 16ο-17ο αιώνα.
Πιο πριν ο τόπος αυτός δεν ήταν άγνωστος. Εδώ υπήρχε η μονή των Βουλευτηρίων από τις αρχές του 11ου αιώνα. Πράγματι αυτή υφίστατο από το 1010 και ήταν κτισμένη κοντά στον όρμο, στη θέση Αυλάκι. Καταστράφηκε όμως από Άραβες ληστοπειρατές και ο τελευταίος ηγούμενος Γερόντιος ανήλθε στα υψηλότερα ορεινά και κρημνώδη μέρη, όπου ανήγειρε το ησυχαστήριό του, του Αγίου Παντελεήμονα, το οποίο υπάρχει και σήμερα, με αγίασμα, που παραδόξως ποτέ δεν υπερχειλίζει, αλλά ούτε και μειούται όσο και αν προμηθεύεται κάποιος.
Στη συνέχεια κάποιος Γεώργιος ή Γερμανός έκτισε πλησίον της θέσεως που βρίσκεται σήμερα το Κυριακό (κεντρικός ναός) της Σκήτης, κελλί του «Ευαγγελισμού». Λόγω του αυξανόμενου αριθμού των ησυχαστών δεν χωρούσε πλέον το Κυριακό, που βρισκόταν στο κελλί της «Κοιμήσεως της Θεοτόκου», ο ίδιος Γερμανός ίδρυσε νέο Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ευρύχωρο. Κατόπιν ο Ιεζεκιήλ ο Βατοπεδινός ανακαίνισε το κελλί του Ευαγγελισμού με ευρύ Ναό και έτσι οι Πατέρες συνήγοντο σ’ αυτόν.
Τον 17ο αιώνα ο Πατριάρχης Διονύσιος Γ΄ ο Βάρδαλης διηύρυνε το Κυριακό της Σκήτης, με δικά του έξοδα, διαμένοντας πότε στη Σκήτη και πότε στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας. Το σιγίλλιο της σύστασής της εκδίδει ο επόμενος, Διονύσιος ο Μουσελίμης (1671-94).
Από κώδικα της Σκήτης μαθαίνουμε ότι το λείψανο (πόδι) της Αγίας Άννης προσεκομίσθη ενταύθα την 26η Οκτωβρίου 1666 επί Δικαίου Συμεών. Τη φτωχή Σκήτη ευεργετούν με θέρμη ο έμπορος στη Βενετία Γεώργιος Κυρίτσης που δωρίζει σ’ αυτήν 5.000 δουκάτα (1698) κι αργότερα ο πρώην Άρτης Νεόφυτος Μαυρομάτης, ευεργέτης κι άλλων Μονών χρηματοδοτεί την ανέγερση του κοιμητηρίου (1729) επί Δικαίου του Γέρ. Ιωνά. Πριν δυο χρόνια είχε ανεγερθεί ο νάρθηκας και η τράπεζα του Κυριακού από τον μεγάλο Έλληνα ευεργέτη στην Κριμαία Ζώη Καπλάνη. Τον ετήσιο φόρο της Σκήτης, συμποσούμενο σε 700 γρόσια, χορηγεί από τα μέσα του 18ου αιώνα χωρίς διακοπή ο ζάπλουτος Πετράκης και στη συνέχεια ο γιός του.
Το ίδιο διάστημα αριθμεί περισσότερες από 60 καλύβες, και το Κυριακό είναι πλέον ανεπαρκές για τις λατρευτικές ανάγκες της αδελφότητας και διευρύνεται το 1755 και το 1804, ενώ τοιχογραφείται το 1757. Έχει ξύλινο υαλόφρακτο εξωνάρθηκα. Το περιφραγμένο με τοίχο – για λόγους προστασίας – συγκρότημα του Κυριακού, περιλαμβάνει ενσωματωμένα με τον ναό, τράπεζα και ξενώνα. Εδώ διαμένει και ο Δικαίος. Επίσης έχει αύλειο χώρο με κιόσκι και νεώτερο κτίριο βιβλιοθήκης, εικονοφυλακείου, σκευοφυλακείου. Φυλάσσονται 96 χειρόγραφα, αρκετές φορητές εικόνες και ιερά κειμήλια, με σημαντικότερο εκείνο της Αγίας Άννης, μητέρας της Θεοτόκου. Το κωδωνοστάσιο θεμελιώνεται το 1784. Στη Σκήτη ανδρώθηκαν και προαλείφτηκαν για το μαρτύριο και 14 άγιοι νεομάρτυρες.
Στο Κυριακό της Σκήτης υπάρχουν ακόμη και τα εξής άγια λείψανα: Τμήμα της κάρας του οσιομάρτυρος Νεκταρίου του Νέου και των νέων οσιομαρτύρων Ιγνατίου, Ευθυμίο και Ακακίου, του Αγίου Παντελεήμονος, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Χαραλάμπους, των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού κλπ.
Η απογραφή του 2001 κατέγραψε 94 μοναχούς, οι οποίοι παράλληλα με το εργόχειρό τους ασχολούνται και με την αλιεία και κηπουρική. Οι γέροντες ασχολούνται με αγιογραφία, ξυλογλυπτική, κατασκευή θυμιάματος και μικροτεχνία.
Μικρά Αγία Άννα
Σε απόσταση μισής ώρας από την Ιερά Σκήτη της Αγίας Άννας βρίσκεται η Μικρά Αγία Άννα, 5 κατοικημένες καλύβες, σ’ ένα χώρο που περιβάλλεται από απότομους βράχους. Η μικρή αυτή και τόσο ελκυστική γειτονιά καλυβών διατελεί σε θυγατρική σχέση με την Αγία Άννα. Ένας συμπαγής πέτρινος όγκος στα βόρεια της την προστατεύει από τις παγωμένες ριπές του αέρα, που κατεβαίνει από τον Άθω, δημιουργώντας έτσι ήπιο κλίμα. Εδώ έπηξαν την ασκητική τους καλύβα οι Όσιοι Διονύσιος ο Ρήτορας (+1605) και ο μαθητής του Μητροφάνης.
Ακολουθεί βίντεο για την Ιερά Σκήτη της Αγίας Άννης και την ιστορία της.
Πηγή: https://agioritikesmnimes.blogspot.com/