Στη Μάνδρα της Αττικής, σε έναν λόφο, βρίσκεται η γυναικεία Κοινοβιακή Ιερά Μονή της Παναγίας Γοργοεπηκόου (ή Γοργοϋπηκόου), όπου αποθησαυρίζεται η εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Ως γνωστόν, η ομώνυμη αρχαία ιερά εικόνα (τοιχογραφία) της Παναγίας βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου του Αγίου Όρους. Γύρω στα 1800, κάποιος μοναχός από το Άγιον Όρος ξεκίνησε να πάει στη Μικρά Ασία όπου υπήρχαν μετόχια αγιορείτικα, φέρνοντας μαζί του και αγιογραφημένες εικόνες για να τις πουλήσει. Μια από αυτές τις εικόνες, ποιος ξέρει με πόσες νηστείες και προσευχές αγιογραφημένη, ήταν της Παναγίας της Γοργοεπηκόου, αντίγραφο της αρχικής εικόνας της Μονής Δοχειαρίου.
Την εικόνα αγόρασε στη Σμύρνη μια οικογένεια ευσεβής, που με τα χρόνια την έδινε πολύτιμη κληρονομιά σε κάθε πρωτότοκο. Έτσι ήρθε και στα χέρια της Ιφιγένειας.
Πρώτο γνωστό θαύμα
Μία μέρα του 1907, όταν η Ιφιγένεια Αναπλιώτου ήταν βρέφος στην κούνια, όπως της διηγούντο οι γονείς της, συνέβη το έξης θαυμάσιο: Οι γονείς γευμάτιζαν στον κάτω όροφο του σπιτιού τους, όταν από τον επάνω όροφο, που ήταν η κούνια με το παιδί, ακούστηκε ένας δυνατός θόρυβος που όλοι ξαφνιάστηκαν, ιδίως η μητέρα της Ελευθερία, πού φώναξε τρομαγμένη, μήπως της απήγαγαν το παιδί, και αμέσως έτρεξαν να δουν τι συμβαίνει. Και αυτό που αντίκρυσαν ήταν κάτι το απίστευτο. Η εικόνα μόνη της είχε κατέβει από το εικονοστάσι, πού ήταν στο ίδιο δωμάτιο, και είχε σταθεί όρθια στο κιγκλίδωμα της κούνιας, ενώ το βρέφος κοιμόταν ήσυχο και αμέριμνο.
Τρόμαξαν, σάστισαν, έτρεξαν και φώναξαν τον ιερέα και έκαναν μια κατανυκτική παράκληση στην Παναγία και με δέος την έβαλαν πάλι στο εικονοστάσι. Αυτό το θαυμάσιο γεγονός το γιόρταζαν αυτή την ίδια μέρα κάθε χρόνο, στις 8 Σεπτεμβρίου (ημέρα μάλιστα της εορτής της Γέννησης της Παναγίας), κάνοντας αγρυπνία στο σπίτι τους.
Πρόσφυγες στην Ελλάδα
Όταν το 1922 έγινε η Μικρασιατική καταστροφή και ο διωγμός, η οικογένεια της Ελευθερίας κατόρθωσε να περάσει στη Μυτιλήνη. Μέσα στα ελάχιστα πράγματα που μπόρεσαν, όπως όλοι, να πάρουν μαζί τους, πρώτη ήταν η εικόνα αυτή της Παναγίας.
Στη Μυτιλήνη όπου εγκαταστάθηκαν, η μητέρα της Ιφιγένειας, Ελευθερία, κάθε 8η Σεπτεμβρίου γιόρταζε την Παναγία εις ανάμνηση του μεγάλου θαύματος της στη Σμύρνη.
Φλεγόμενη και μη καιόμενη
Μια χρονιά, 8 Σεπτεμβρίου, θα γιόρταζαν την Παναγία και όπως πάντα η Ελευθερία κατέβασε την εικόνα να την περιποιηθεί. Με πολλή ευλάβεια την καθάρισε και έτριψε το φωτοστέφανο της να γυαλίσει με αμμωνία, χωρίς να ξέρει φυσικά, ότι προκαλούσε φθορά στην εικόνα, που υπάρχει ως τώρα. Αφού την τακτοποίησε, την ακούμπησε στο τραπέζι πουύ ήταν ακριβώς κάτω από το εικονοστάσι, όπου υπήρχαν και θρησκευτικά βιβλία.
Κάποια στιγμή που βρισκόταν σε άλλο δωμάτιο, φύσηξε δυνατός αέρας από το ανοικτό παράθυρο και σήκωσε το πετσετάκι που ακουμπούσε το αναμμένο καντήλι στο εικονοστάσι. Πήρε φωτιά μια άκρη, έπεσε ένα αναμμένο κομμάτι στο τραπέζι άναψαν τα βιβλία, κάηκε το τραπέζι και στη στιγμή μεταδόθηκε η φωτιά σ’ όλο το δωμάτιο. Η Ελευθερία, καίτοι κάπως βαρήκοη λόγω της ηλικίας της, άκουσε κάποιους χτύπους. Απορώντας τι να είναι, βγήκε στη πόρτα, αλλά δεν είδε κανέναν. Οι χτύποι όμως συνεχίζονταν πιο έντονα, και τότε ανέβηκε επάνω και μόλις άνοιξε την πόρτα του δωματίου, πετάχτηκαν φλόγες και καπνοί. Ζαλίστηκε, δεν μπορούσε να αναπνεύσει και με κόπο μπόρεσε να φωνάξει τους γείτονες να σβήσουν τη φωτιά. Όταν τελικά μπόρεσε να μπει στο δωμάτιο και έψαχνε με τα μάτια μέσα να διακρίνει κάτι στις φλόγες που ακόμα κρατούσαν.
Και τι ήταν αυτό που αντίκρυσε; Η εικόνα της Παναγίας, ανάμεσα στις φλόγες και στους καπνούς την κοίταζε από μακριά, χαμογελαστή, με κείνο το γλυκύτατο της μειδίαμα, ανέγγιχτη από τη φωτιά, και από τους καπνούς ώστε να λάμπει έτσι όπως την είχε γυαλίσει η ίδια. Οι φλόγες την είχαν σεβαστεί, και μήτε ίχνος καπνού την είχε αμαυρώσει.
Όλη η οικογένεια φύλαγε και αυτό το θαύμα σαν πολύτιμο μαργαριτάρι στην καρδιά τους.
Η δημιουργία της Ιεράς Μονής
Τέσσερις μοναχές ξεκίνησαν να κτίσουν ένα μοναστήρι-ησυχαστήριο. Μια μέρα (Ιανουάριο του 1965) ήρθαν στην Αθήνα και έμεναν προσωρινά στο πατρικό σπίτι μιας εξ’ αυτών, πού ήταν εξοχικό, στα Μελίσσια. Εκεί, εκτελούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και συγχρόνως έψαχναν, για έναν κατάλληλο τόπο, για να κτίσουν σιγά-σιγά το μοναστήρι τους. Τέλος, βρήκαν έναν τόπο στο Καπανδρίτι, τους άρεσε, και έδωσαν και μια προκαταβολή. Η σκέψη τους ήταν, να παραγγείλουν στο Άγιον Όρος μια Εικόνα της Παναγίας της Γοργοεπηκόου, στο όνομα της οποίας θα αφιέρωναν το μοναστήρι.
Μια μέρα, ήρθε να τις επισκεφθεί μια γυναίκα. Η Ιφιγένεια Αναπλιώτου. Αφού έμεινε αρκετά μαζί τους, σηκώθηκε να φύγει, λέγοντας:
– Πρέπει να πηγαίνω, γιατί έχω να περάσω από την εκκλησία, να πάρω μια Εικόνα μου, πού την πήγα για τους «Χαιρετισμούς». Ξέρετε, μαθεύτηκε πώς είναι πολύ θαυματουργή, και μου ζήτησαν να την πάω, να την προσκυνήσουν. Αλλά την ξύνουν οι γυναίκες, και φοβάμαι πως θα μου την αλλοιώσουν.
Μετά, τους διηγήθηκε, ότι την έφερε απ’ τη Σμύρνη. Ότι ήταν εικόνισμα οικογενειακό, και από γενιά σε γενιά, ερχόταν πάντα στο πρώτο παιδί της οικογενείας, και τελευταία, ήρθε στα χέρια της….
– Σε ποια Χάρη της Παναγίας είναι η Εικόνα; Ρώτησαν εκείνες πολύ συγκινημένες.
– Είναι η Παναγία, η Γοργοεπήκοος, απάντησε η γυναίκα.
Μια αγαλλίαση και μια λαχτάρα πλημμύρισε την καρδιά των τεσσάρων αφοσιωμένων Μοναχών.
– Και μεις, στην Γοργοεπήκοο θα αφιερώσουμε το μοναστήρι μας, είπαν. Δεν μας την δίνεις την Εικόνα;
Αρνήθηκε ευγενικά και κείνες δεν επέμεναν. Αυτά, έγιναν στα μέσα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Προς το Πάσχα, τους στέλνει ένα μήνυμα, ότι θα τους δώσει την Εικόνα, όταν θα κτίσουν το μοναστήρι. Είπε ακόμα, πώς και κείνη πάντα ονειρευόταν να της κτίσει μία εκκλησία, αλλά δεν είχε την οικονομική δυνατότητα.
Φαντάζεστε τη χαρά όλων, και πόσες ευχαριστίες έκαναν στην Παναγία, και στη Θεία Οικονομία οι μοναχές, κατασυγκινημένες.
Από τότε, πέρασαν μερικοί μήνες. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, το 1965, την παρακάλεσαν να τους δώσει, για λίγο, την Εικόνα, για να βγάλουν μερικές φωτογραφίες της, γιατί θα έκαναν την πρώτη τους υπαίθρια Θεία Λειτουργία, στο Καπανδρίτι. Την έδωσε ευχαρίστως και όταν πήγαν να την επιστρέψουν τους είπε: «Κρατήστε την»… Από κείνη την ευλογημένη ώρα, το Εικόνισμα της Υπεραγίας Θεοτόκου της Γοργοεπηκόου βρίσκεται στα χέρια τους και με την χάρη της και τη δύναμή της, κτίστηκε η Ιερά Μονή στη Μάνδρα Αττικής.
Το μοναστήρι ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Μεγάρων και πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Τηλ.: (+30) 2105550777
Πηγές: Χρυσούλας Χατζηγιαννιού, Η Κυρία Γοργοεπήκοος: Από την αιματωβαμένη Σμύρνη στα βουνά της Μάνδρας, έκδοσις Ε΄, Ιεράς Κοινοβιακής Μονής «Παναγίας της Γοργοεπηκόου», Μάνδρα Αττικής, 2002.
http://vlaxerna.blogspot.gr/ , http://agiostherapon.blogspot.gr/