Την Παρασκευή της Διακαινησίμου εορτάζει ένα προσκύνημα, το οποίο αποτελεί σύμβολο για την Εκκλησία και για το Γένος μας. Ένα προσκύνημα που είναι στενά συνδεδεμένο με την πορεία της Ρωμηοσύνης, κυρίως στα χρόνια της Αλώσεως της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς. Μιλάμε για την (γυναικεία σήμερα) Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Ζωοδόχου Πηγής Μπαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη.
Η ιστορία της Ιεράς Μονής Μπαλουκλή (ή Βαλουκλή) χάνεται στους αιώνες. Κατά την διάρκεια της Βασιλείας των Αυτοκρατόρων της Ρωμηοσύνης Μαρκιανού και Πουλχερίας (450 – 457) ο στρατιωτικός Λέων ο Θράξ ο μετέπειτα Αυτοκράτωρ, περιφερόταν έξω από τα τείχη σε μια δασώδη περιοχή. Εκεί βρήκε ένα τυφλό και έσπευσε να τον βοηθήσει. Τότε ακούει μια γυναικεία φωνή πού του έλεγε να πάει λίγο πιο πέρα και εκεί θα βρει μια πηγή. Από εκεί να πάρει νερό και να δώσει στον τυφλό. Η ίδια φωνή είπε στον Λέοντα πώς κάποια ημέρα θα γίνει βασιλιάς, ενώ του είπε πώς σε λίγο θα μάθαινε πια ήταν αυτή η φωνή.
Το 457, πεθαίνει ο Μαρκιανός και ο Λέων ο Θράξ πού είχε γίνει αρχηγός του Στρατού στην Θράκη, γίνεται Αυτοκράτορας. Με την ενθρόνισή του, ο Λέων ο Α’ δεν ξεχνά την υπόσχεση πού είχε δώσει στην Παναγία να χτίσει Ναό στον τόπο πού είχε βρει την Πηγή. Έτσι, ο Αυτοκράτωρ ο Λέων ο Α’ ο Θράξ, χτίζει τον Ναό αφιερωμένο στην Παναγία των Πηγών. Κάτω από τον Ναό, υπήρχε το Αγίασμα, στο οποίο κατέβαινε κανείς με δύο σκάλες από 25 σκαλιά.
Ο δεύτερος κτίτορας και ανακαινιστής του Ναού της Θεοτόκου των Πηγών, είναι ο Μεγάλος Αυτοκράτωρ Ιουστινιανός (527 – 565). Ο Ιουστινιανός, εκτός από τον περίλαμπρο και πολύκλαυστο Ναό της Αγίας Σοφίας, άφησε στην Πόλη και άλλα λαμπρά οικοδομήματα. Ένα από αυτά είναι και ο Ναός της Παναγίας των Πηγών, τον οποίο ανακαίνισε και αυτό ύστερα από ένα θαύμα πού του έκανε η Παναγία, γιατρεύοντας τον από μια νεφρική ασθένεια.
Τρίτος κτίτορας του Ναού και της Μονής πιά, γίνεται η Αυτοκράτειρα Ειρήνη η Αθηναία, η συγκαλέσασα την Ζ’ Οικουμενική Σύνοδο. Η Ειρήνη, γιατρεύτηκε από κάποια ασθένεια, και γι’ αυτό ως ευγνωμοσύνη προς την Παναγία, ανακαινίζει τον Ναό και το Μοναστήρι, με εικόνες και υπέροχα ψηφιδωτά. Ο Ναός τον οποίο χτίζει η Ειρήνη η Αθηναία, γκρεμίζεται από ένα ισχυρό σεισμό και οι μόνοι που σώθηκαν ήταν οι Μοναχοί, σύμφωνα με τον ιστορικό Νικηφόρο Κάλλιστο.
Ο Ναός και το Μοναστήρι ξαναχτίζονται από τον Αυτοκράτορα Βασίλειο τον Α’ τον Μακεδόνα, για να ανακαινιστεί και πάλι από τους Αυτοκράτορες Λέοντα τον ΣΤ’ τον Σοφό και Νικηφόρο Φωκά, ο οποίος παρακολούθησε και την Θεία Λειτουργία την ημέρα της Αναλήψεως.
Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, ο Ναός καταλαμβάνεται από τους Λατίνους, για να επανέλθει και πάλι στα χέρια των Ορθοδόξων μετά την ανακατάληψη της Πόλεως από τον Μιχαήλ τον Η’ τον Παλαιολόγο.
Το Καθολικό της Ιεράς Μονής Μπαλουκλή και το μοναστηριακό συγκρότημα, κατά τα χρόνια της Αλώσεως έπαθαν σοβαρές ζημιές από τους Οθωμανούς. Μετά την Άλωση το Μοναστήρι εγκαταλείπεται, για να ξαναρχίσει η ζωή και η λειτουργία του το 1727 επί Μητροπολίτου Δέρκων Νικοδήμου και Πατριάρχου Παϊσίου του Β’, όπου χτίζεται ένας μικρός Ναός και έτσι ξαναρχίζουν οι Λειτουργίες και οι ακολουθίες.
Το 1821, ο Ναός παθαίνει και πάλι σημαντικές καταστροφές από τους Γενιτσάρους. Μετά από 12 χρόνια, ο Πατριάρχης Κωνστάντιος ο Α’ ζητά την άδεια για την ανέγερση του Ναού. Ο Σουλτάνος Μαχμούτ ο Β’ το 1833 εκδίδει το Φιρμάνι και έτσι αρχίζει η ανοικοδόμηση του Ναού και των Κελλιών.
Το Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, δέχτηκε τις επιθέσεις του φανατισμένου τουρκικού όχλου την νύχτα της 6ης προς 7ην Σεπτεμβρίου του 1955, όπου καταστράφηκε ο Ναός, ενώ λεηλατήθηκαν και οι Τάφοι των Πατριαρχών, που από το 1860 περίπου και μετά θάπτονται εκεί.
Σήμερα το Μοναστήρι, ανακαινισμένο χάρη στις ενέργειες του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, διαλαλεί στα πέρατα της Οικουμένης, την Δόξα της Παναγίας της Μπαλουκλιώτισσας, αλλά και την ένδοξη ιστορία του Γένους μας. Μοναχές προερχόμενες από διάφορα Μοναστήρια της Ελλάδος σήμερα, κάθε τρεις μήνες διακονούν το ιστορικό αυτό Μοναστήρι και το Αγίασμα της Παναγίας.
Το Μοναστήρι αυτό είναι συνδεδεμένο και με το Γένος μας, αφού σύμφωνα με την ιστορία και την παράδοση, την ημέρα της Αλώσεως, ο Καλόγερος δεν πίστεψε πώς η Πόλη έπεσε, και γι’ αυτό ζήτησε τα ψάρια που τηγάνιζε να βγουν και να πέσουν μέσα στο αγίασμα. Και όπως θέλει η παράδοση το θαύμα έγινε.
Πηγή: Κείμενο Αρχιμ. Ιωακείμ Οικονομίκου, amen.gr