Sveti Manastir Dafniu – Atina

moni dafniou

 

moni dafniou

Na uvici šumaraka Haidari, levo od „Iera Odos“ (naziv jednog puta) koji nastavlja sa antike da vodi od Atine ka Elefsini se nalazi utvrđivani manastir Dafniu poznat po svojim mozaicima.

Manastir je verovatno izgrađen na položaju drevnog hrama. Zaštićen je kvadratnom ogradom koja je utvrđivana kulama i bedemima i ima dva ulaza, istočni i zapadni. Pored četiri strane ograde ali u blizini, sačuvane su ruševine zgrada, možda originalnih kelija. Unutra ograde dominira glavna crkva, dok na severu se nalaze ruševine trpezarije. Na južnoj strani crkve je postojalo kvadratno dvorište sa krilima kelija i pomoćnih zgrada koje su obnovljene mnogo puta tokom hiljadu godine postojanja spomenika, kao što su pokazala stara i nova iskopavanja.

Crkva datira iz 11og veka i pripada osmouganom tipu. Ovim tipom je građen niz važnih spomenika u srednjoj vizantijskoj epohi kao što su crkve manastira Svetog Luke i Novog Manastira u Hiosu. Nije objašnjeno da li je ovaj tip nastao u Carigradu. Njegova glavna osobina je velika dimenzija kupole i način njegova oslanjenja, što čine centralni prostor sjedinjen i slobodan. Zajedno sa crkvom je izgrađena priprata na zapadnoj strani, dok malo kasnije se dodao pronaos sa spratom koji je pokrivao pripratu i deo naos (naos se kaže srednji deo crkve).

Tokom vladavine Franaka, posle teških oštećenja koja je izazvao zemljotres, „cistercijaski“ monasi koji su posedili manastir, obnovili su pronaos, dok kripta koja se nalazi pod pripratom se pretvorila u mauzolej za sahranjivanje vojvoda Atine. Zapadno os pronaosa i tokom poslednjih godina turske vladavine je izgrađena kapela sa oltarnom apsidom ka severu.

Građevina crkve, sa kupolama okružene nizom opeka, bogato keramičko ukrašavanje oko prozora i raskosni ukrasi unutar crkve sa jedinstvenom umetnošću zidnih mozaika i mermernim ukrasima čiji je samo jedan deo sačuvan, povežuju osnivanje spomenika sa krugama carskog dvora. Retki mozaični ukrasi koji pokrivaju mnoge površine crkve održavaju umetnički doktrine crkve.

Posle 18og veka manastir postepeno nazaduje zbog pljačkaških invazija. Tokom grčke revolucije manastir je korišćen kao baza. U 19om veku u kratkom periodu (1883-1885) u manastiru je bila državna psihijatrijska bolnica.

moni dafniou psifidwto

Radovi fiksiranja i uspostavljenja kompleksa i održavanja mozaičnih ukrasa crkve su počeli krajem 19og veka i nastavljaju se povremeno do danas od arheološke službe. Radovi ukupnog uspostavljenja manastira su intezivirani posle katastrofalnog zemljotresa 1999. god. Zbog toga prostor manastira je bio zatvoren za posetioce do proleća 2007. god.

Manastir je na listi svetske kulturne baštine Unesko-a od 1990. godine.