ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

Η επιβλητική Μονή του Οσίου Λουκά είναι χτισμένη στα δυτικά του Ελικώνα κάτω από την ακρόπολη της αρχαίας Στείριδας, κοντά στο χωριό Στείρι, στη Βοιωτία. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της βυζαντινής τέχνης, κυρίως λόγω των ψηφιδωτών της και περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ από κοινού το 1990 με τα μοναστήρια της Νέας Μονής της Χίου και του Δαφνίου στην Αθήνα.

Η Μονή είναι αφιερωμένη στον Όσιο Λουκά τον εν Στειρίω (7 Φεβρουαρίου 953). Το μοναστήρι με τις δύο μεγάλες εκκλησίες (το ναό της Παναγίας και το Καθολικό), την Κρύπτη, το καμπαναριό, τα κελλιά και τ’ άλλα κτίσματα, αφιερωμένο στον θαυματουργό Όσιο Λουκά, απέκτησε σύντομα μοναδική ακτινοβολία και τούτο γιατί η μορφή της τέχνης του θεωρείται πρότυπο για τα βυζαντινά μνημεία του 11ου αι. σε όλη την Ελλάδα.

Δύο χρόνια μετά το θάνατο του Οσίου οι μαθητές και συμμοναστές του τελειοποίησαν και κόσμησαν την εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, μετέβαλλαν το κελί όπου τάφηκε ο Όσιος σε ιερό προσκύνημα με σχήμα σταυρικό και ανοικοδόμησαν νέα κελλιά και ξενώνες.

Στην Επανάσταση του 1821 η Μονή έγινε το επαναστατικό ορμητήριο της Ρούμελης. Ο Ησαΐας, Δεσπότης Σαλώνων, ευλόγησε στις 27 Μαρτίου 1821 τα ρουμελιώτικα όπλα και κήρυξε επίσημα την Επανάσταση.

Μετά την πυρπόληση της Λιβαδειάς τον Ιούνιο του 1821 από τον Ομέρ Βρυώνη, οι διασκορπισμένοι επαναστάτες συγκεντρώθηκαν στον Όσιο Λουκά και ξεκίνησαν για την επιστροφή στο Μοριά. Από τον Όσιο Λουκά πάλι, ξεκίνησε λίγους μήνες αργότερα ο Οδυσσέας Ανδρούτσος και ξαναπήρε τη Λιβαδειά. Κατά την κάθοδο του Δράμαλη οι Τούρκοι αποτελείωσαν ότι απέμεινε στον Όσιο Λουκά (1822, 1823). Όμως και πάλι το μοναστήρι επιβίωσε, διαθέτοντας την τεράστια περιουσία του στον Αγώνα.

Το 1943 υπέφερε και πάλι από τους κατακτητές Γερμανούς. Ήδη όμως η Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Αρχαιολογική Εταιρεία ανέλαβαν από το 1938 πολυετείς εργασίες συντήρησης. Αναστήλωσαν την Τράπεζα και άλλα κτίρια της Μονής. Στην διάρκεια αυτών των εργασιών αποκαλύφθηκε η τοιχογραφία του Ιησού του Ναυή και αποκαταστάθηκε ορθά η διαδοχή των οικοδομικών φάσεων των δύο ναών.

Η οικοδομή του Καθολικού, πού τοποθετείται χρονολογικά στις πρώτες δεκαετίες του 11ου αι., αποδίδεται, σύμφωνα με την παράδοση, σε τρείς αυτοκράτορες του Βυζαντίου: Τον Ρωμανό Β΄ (959-963), τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο (976-1028) και τον Κωνσταντίνο Θ΄ το Μονομάχο (1042-1056).

Το Καθολικό περιέχει τα πιο καλοδιατηρημένα σύνολα ψηφιδωτών από την περίοδο της Μακεδονικής Αναγέννησης στο Βυζάντιο.

Όμως το σύνολο δεν είναι ολόκληρο: η αρχική εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα, στον τρούλο λείπει, όπως και οι μορφές των αρχαγγέλων που τοποθετούνται συνήθως ανάμεσα στα επάνω παράθυρα.

Υπάρχουν πάντως στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η μονή ήταν ξακουστή σε όλο το Βυζάντιο για την πολυτελή της διακόσμηση, η οποία απλωνόταν σε όλες τις επιφάνειες.

Ημερομηνίες Εορτής:

7 Φεβρουαρίου (Πανήγυρις),

3 Μαίου (Ανακομιδή Ιερού Λειψάνου και επέτειος εγκαινίων του καθολικού της Μονής), Κυριακή των Προπατόρων (Επανακομιδή του Ιερού Λειψάνου),

15 Αυγούστου (Πανήγυρις του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου).

Πως θα μεταβείτε

Η Ιερά Μονή Οσίου Λουκά απέχει 165 χλμ. από την Αθήνα, 32 χλμ. από την Λιβαδειά και 35 χλμ. από τους Δελφούς. Από την Αθήνα μέσω της Εθνικής Οδού περνάμε περιφερειακά την Λιβαδειά με κατεύθυνση τους Δελφούς, στη συνέχεια κατευθυνόμαστε προς το Δίστομο και ακολουθούμε τις πινακίδες για την Μονή.

Ιστοσελίδα μονής: http://www.osiosloukas.gr/site/

Τηλέφωνα : 2267022228, 2267021305

Φωτο: Ιερά Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας